​لَقَدْ تابَ اللّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَ الْمُهاجِرینَ وَ الأَنْصارِ الَّذینَ اتَّبَعُوهُ فی ساعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ ما کادَ یَزیغُ قُلُوبُ فَریق مِنْهُمْ ثُمَّ تابَ عَلَیْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَئُوفٌ رَحیمٌ
 به یقین خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر و مهاجران و انصار، که در زمان عسرت و شدّت (در جنگ تبوک) از او پیروى کردند، نمود؛ بعد از آن که نزدیک بود دلهاى گروهى از آنها، از حق منحرف شود (و از میدان جنگ بازگردند)؛ سپس خدا توبه آنها را پذیرفت، چرا که او نسبت به آنان رئوف و مهربان است.
#توبه – 117
✅ منظور از توبه خدا بر پیامبر (صلى الله علیه وآله) چیست؟
بدون شک پیامبرِ معصوم، گناهى نداشته که بخواهد از آن توبه کند، و خدا توبه او را بپذیرد، (هر چند پاره اى از مفسران اهل تسنن، تعبیر فوق را، دلیل بر صدور لغزشى از پیامبر (صلى الله علیه وآله) در ماجراى «تبوک» گرفته اند).
ولى دقت در خود آیه، و سایر آیات قرآن، به نادرست بودن این تفسیر گواهى مى دهد؛ زیرا:
اوّلاً ـ توبه پروردگار به معنى بازگشت او به رحمت، و توجه به بندگان است، و در مفهوم آن، گناه و یا لغزش نیست، چنان که در سوره «نساء»، بعد از ذکر قسمتى از احکام اسلام، مى فرماید: یُریدُ اللّهُ لِیُبَیِّنَ لَکُمْ وَ یَهْدِیَکُمْ سُنَنَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ وَ اللّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ:
«خداوند مى خواهد احکام خود را براى شما تبیین کند، و به روش شایسته کسانى که قبل از شما بودند، شما را هدایت کند، و بر شما توبه کند، و خداوند دانا و حکیم است».
و ثالثاً ـ در آیه مورد بحث، تخلف و انحراف از حق را، تنها به گروهى از مؤمنان نسبت مى دهد، با این که توبه الهى را شامل حال همه مى داند، و این خود نشان مى دهد که: توبه خدا در اینجا به معنى پذیرش عذر بندگان از گناه نیست، بلکه همان رحمت خاص الهى است.
منبع: خلاصه شده از تفسیر نمونه